Opinia ornitologiczna – modernizacja i rozbudowa drogi powiatowej

Czy możliwe jest usunięcie drzew i krzewów w okresie lęgowym ptaków?

W świetle ostatnich zmian ustawy o ochronie przyrody, pomimo znacznego uproszczenia zapisów dotyczących usuwania drzew i krzewów, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2016 poz. 2183), w przypadku ptaków zabronione jest m.in.:

• umyślne zabijanie
• umyślne niszczenie ich jaj
• niszczenie, usuwanie lub uszkadzanie gniazd
• umyślne płoszenie lub niepokojenie w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych.

Fot. Ornitolog Wrocław. Opinia ornitologiczna dotycząca wycinki drzew i krzewów w pasie drogowym podczas modernizacji drogi powiatowej.

W przypadku usuwania drzew i krzewów w sezonie lęgowym - który, co warto przypomnieć trwa od 1 marca do 15 października - może dojść do niekorzystnego i nielegalnego oddziaływania na awifaunę. Wczesną wiosną, jak pokazuje poniższy przykład, szczególną uwagę należy zwrócić nie tylko na drzewa z łatwo rzegalnymi starymi gniazdami ptaków krukowatych, szponiastych czy gołębi, ale przede wszystkim na te z dziuplami, zwłaszcza wykutymi przez dzięcioły.

Ponadto, potencjalnym siedliskiem mogą być również:

• półdziuple, powstałe na skutek wyłamania konarów, pni i grubszych gałęzi;
• wypróchnienia;
• ubytki wgłębne i rynnowe;
• odstające płaty kory, szczególnie w robiniach akacjowych często wykorzystywane;
• przez pełzacze, które dodatkowo dość wcześnie przystępują do lęgów.

Fot. Ornitolog Wrocław. Ocechowane drzewo przeznaczone do wycinki. Na drzewie znajdowało się czynne gniazdo gołębia grzywacza.

Na które gatunki i grupy ptaków należy zwrócić szczególną uwagę?

Jak już wyżej zaznaczono, grupą ptaków szczególnie narażoną na utratę miejsc lęgowych są dziuplaki, czyli ptaki gniazdujące w różnego rodzaju dziuplach. Wczesną wiosną są to:

• niektóre gatunki sów, np. puszczyk
• sikory
• szpaki
• dzięcioły
• pełzacze

Późną wiosną, po przylocie z zimowisk, do zakładania gniazd w dziuplach przystępują również muchołówki, dudek i krętogłów. W marcu i na początku kwietnia, przed rozwinięciem się liści, kontrole drzew i krzewów można przeprowadzić z bardzo wysoką dokładnością. Pełny wymiar wiedzy odnośnie tego, czy planowana wycinka drzew może odbyć w sposób nienaruszający przepisów prawnych chroniących ptaki, może dać jedynie szczegółowa analiza przeprowadzona przez doświadczonego ornitologa.

Fot. Ornitolog Wrocław. Gniazdo sroki zinwentaryzowane podczas wykonywania opinii ornitologicznej w pasie drogowym drogi powiatowej.

Usuwanie drzew w pasie drogowym w sezonie lęgowym

Drzewa rosnące w pasach drogowych to szczególny przypadek. Usuwanie tego typu drzew, wiąże się bowiem najczęściej z zapewnieniem bezpieczeństwa uczestnikom ruchu drogowego.

W ostatniej dekadzie marca dobiegły końca nasze prace dotyczące oceny wpływu usuwania drzew rosnących w pasach drogowych wybranych dróg powiatowych powiatu wrocławskiego, na chronione gatunki ptaków i ich siedliska. Podczas szczegółowej obserwacji przydrożnych nasadzeń, udało się wykryć drzewa z dziuplami zajętymi przez m.in. dzięcioła czarnego i kowalika. Zwłaszcza dzięcioł czarny to bardzo cenny gatunek, chroniony nie tylko prawem krajowym, ale również tzw. dyrektywą ptasią Natura 2000. Usunięcie tych drzew, z uwagi na to, że nie stanowią one znacznego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, będzie możliwe po zakończeniu sezonu lęgowego oraz po uzyskaniu zezwolenia na odstępstwo od zakazów w stosunku do chronionych gatunków zwierząt. Zezwolenie, wydawane jest przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Usunięcie pozostałych drzew będzie możliwe w ciągu 10 dni od daty ich oględzin pod kątem występowania chronionych gatunków ptaków. Zalecony został również nadzór ornitologicznych nad pracami związanymi z wycinką drzew. Taki termin wynika z dynamicznie zachodzących wiosną zmian w przyrodzie.

Fot. Ornitolog Wrocław. Modernizowany pas drogowy. Przed rozpoczęciem prac budowlanych inwestor w trosce o ptaki zlecił wykonanie opinii ornitologicznej.